Điểm báo

Thành công của hòa nhạc Luala dường như đối lập với sự thờ ơ đáng thất vọng của khán giả dành cho triển lãm tranh và nhiếp ảnh “Huyền thoại Cầu Long Biên” cùng diễn ra trong tháng 11. Sự việc trên đặt ra một câu hỏi liệu giới trẻ thờ ơ với các sự kiện văn hóa hay chính những người có trách nhiệm trong ngành văn hóa thờ ơ?!


Hiện tượng Luala - nhạc cổ điển át tiếng còi xe

Dù trời lạnh, kèm theo mưa phùn nhưng buổi biểu diễn vẫn thu hút đông khán giả, đứng chật cả một góc đường Lý Thái Tổ. Số lượng ghế ngồi có hạn, nhiều bạn trẻ chẳng ngại bẩn, ngại vỉa hè ẩm ướt ngồi bệt hẳn xuống đất, lấy điện thoại, máy ảnh ra ghi lại những khoảng khắc mình yêu thích. Có lẽ lâu lắm rồi, giới trẻ Hà Thành mới có dịp thưởng thức một buổi trình diễn nghệ thuật thực sự, mà lại diễn ra trên đường phố, miễn phí.
Người đến nghe, có đủ mọi lứa tuổi, từ già đến trẻ. Mặc dù, không phải ai cũng hiểu hết ý nghĩa của từng bản nhạc nhưng qua ánh mắt tán thưởng, tràng vỗ tay cổ vũ… đủ thấy Luala Concert đã có sức hút nhất định đối với khán giả Thủ đô. Bạn Mai, sinh viên trường đại học Hà Nội hào hứng chia sẻ “Lúc đầu, em chỉ tình cờ đi qua, tò mò ghé vào xem nhưng rồi ngồi nghe quên cả thời gian. Tối nay em sẽ về tìm lại trên mạng mấy bản nhạc cổ điển mà mấy nghệ sĩ hôm nay biểu diễn.” Một số người sau khi ra về còn hẹn với bạn bè đi mua đĩa nhạc cổ điển về nghe.
Bằng hình thức tiếp cận mới mẻ, dũng cảm phá bỏ đi quan niệm truyền thống về không gian biểu diễn (trong khán phòng sang trọng), mục đích của các nhà tổ chức là mang âm nhạc cổ điển tới gần hơn với công chúng. Mặc dù, tần suất thực hiện khiêm tốn 3 buổi/ tuần trong vòng 3 tuần, mỗi năm chỉ có hai đợt, Luala Concert bước đầu đã thành công trong vai trò cầu nối, khơi gợi cảm hứng cho khán giả bình dân đến với bộ môn âm nhạc kén người nghe này.

Nỗi buồn “Huyền thoại cầu Long Biên”
Diễn ra trong khuôn khổ “Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam”, triển lãm tranh “Huyền thoại Cầu Long Biên” được quảng cáo tái hiện sinh động hình ảnh cây cầu Rồng dưới nhiều hình thức nghệ thuật khác nhau như nhiếp ảnh, hội họa trong suốt chiều dài 100 năm lịch sử. Tuy nhiên, cách thức tổ chức lại có phần sơ sài, chiếu lệ. Nói là triển lãm nhiếp ảnh nhưng các bức hình chỉ được in lem nhem lên những tấm phông lớn rồi dán sơ sài lên trên tường, giống như hội chợ giới thiệu sản phẩm. Ảnh vì thế mất đi độ nét, màu sắc kém sinh động so với tác phẩm gốc. Chưa tính đến yếu tố nghệ thuật hay thông điệp, ngay ấn tượng ban đầu về chất lượng các bức ảnh đem ra giới thiệu đã không khỏi khiến người xem vừa đặt chân đến cửa đã nguội ngay sự hào hứng chỉ muốn đi về. Do vậy, cũng dễ hiểu khi triển lãm vắng khách, ngoại trừ mấy cô cậu thanh niên tranh thủ thời gian tạo dáng làm vài kiểu ảnh. Ấn tượng đọng lại trong lòng khán giả khi ra về là sự hụt hẫng khi triển lãm chưa thực sự viết nên “một huyền thoại cầu Long Biên” như kỳ vọng.
Vẫn biết, so sánh Luala Concet và triển lãm “Huyền thoại Cầu Long Biên” có phần khập khiễng bởi hai sự kiện văn hóa thuộc hai phạm trù nghệ thuật khác nhau, một thiên về “nghe” và một thiên về “nhìn”. Tuy nhiên, qua hai sự kiện văn hóa ít ỏi diễn ra vào tháng 11 trên, dễ nhận thấy cách tổ chức và tiếp cận khán giả là hai yếu tố tiên quyết góp phần vào thành công của một chương trình nghệ thuật. Luala Concert mộc mạc, giản dị, diễn ra trên vỉa hè mà vẫn thu hút đông người quan tâm. Trong khi đó, triển lãm cầu Long Biên tổ chức trong không gian rộng rãi của triển lãm Vân Hồ thì lại phải đối mặt với tình trạng vắng khách, ảm đạm. Muốn chỉn chu và chuyên nghiệp trong khâu tổ chức và chuẩn bị, nói thì dễ nhưng để làm được không đơn giản.
Giới trẻ và cơn khát sự kiện văn hóa nghệ thuật

Hòa nhạc Luala và triển lãm “Huyền thoại Cầu Long Biên” là hai trong số những sự kiện văn hóa giải trí ít ỏi được tổ chức vào tháng 11, dù chất lượng vẫn còn nhiều điều bàn cãi, song cũng là những nơi để giới trẻ Hà Nội có chỗ ghé thăm và thế là đã được coi là “tham gia vào một hoạt động Văn hóa”. Nguyễn Hương, sinh viên Học viện báo chí Tuyên truyền than thở: “Nhiều lúc em cũng muốn đi ra ngoài giao lưu, giải trí nhưng chẳng biết đi đâu. Nếu muốn đi xem hòa nhạc hay nhạc sống thì phải mất tiền. Giá vé thường khá “chát” so với túi tiền của sinh viên. Thế là cuối cùng đành ở nhà lướt web nghe nhạc miễn phí trên mạng.” Câu chuyện của Hương cũng chính là thực trạng đời sống giải trí của giới trẻ hiện nay, những người đói “nghệ thuật”, luẩn quẩn giữa vòng quay “trường, lớp, công việc và internet”.

Hiện nay hầu như chỉ có viện Goethe, trung tâm văn hóa Pháp hay Hội đồng Anh là các trung tâm thường xuyên tổ chức các buổi giao lưu văn hóa, chiếu phim, triển lãm tranh hay ca nhạc hàng tháng. Các chương trình do những tổ chức trên tổ chức thường nhận được phản hồi và đánh giá tốt từ chất lượng đến khâu tổ chức. Giá vé hợp lý, dao động từ 10 ngàn đồng đến 120 ngàn đồng cũng chính là lý do khiến viện Goethe, Trung tâm văn hóa Pháp… được lòng khán giả trẻ tuổi. Tuy nhiên, số lượng người biết đến các trung tâm trên cũng khá hạn chế, bởi họ thường không làm chiến dịch PR, quảng bá rầm rộ. Chương trình tổ chức ra mục đích chính vẫn để phục vụ nhu cầu giao lưu văn hóa của học viên học tiếng tại đây.

Nhiều nhà quản lý đổ lỗi cho khán giả ngày càng thờ ơ với sự kiện văn hóa nước nhà. Liên hoan phim quốc tế Hà Nội là một ví dụ, bán vé giá ưu đãi, thậm chí còn phát vé miễn phí thế mà vẫn ế khách. Tuy nhiên, thiết nghĩ đó là cách bào chữa phiến diện khi các cơ quan chức năng không muốn nhận một phần lỗi về mình. Thực tế, các chương trình văn hóa, nghệ thuật được tổ chức hàng năm chỉ đếm trên đầu ngón tay. Hơn thế nữa, sự kiện bài bản, chuyên nghiệp, có cách tiếp cận hấp dẫn như Luala Concert lại càng hiếm hoi. Trong khi đó, sự quan tâm, mê mẩn đến mờ mắt của giới trẻ lại dành cho cái gọi là K-pop, nhạc pop của Hàn, để rồi, ngay cả các đấng nam nhi cũng khóc sướt mướt khi thấy thần tượng đi ngang qua, thì có lẽ sự hẫng hụt trong tiếp nhận, hưởng thụ và hấp thụ văn hóa-nghệ thuật trong một thời gian dài đã biến thế hệ trẻ trở nên yếu thế đến như vậy.

Lẽ ra ở cái tuổi đẹp nhất của cuộc đời, giới trẻ nước ta phải được hưởng thụ những giá trị văn hóa, nghệ thuật tinh túy của đất nước và thế giới để xây đắp nhân cách, bồi dưỡng tâm hồn hướng đến một lối sống lành mạnh và nhân văn thì họ lại gặp phải bế tắc trong việc tiếp cận đến nghệ thuật chân chính. Để cải thiện tình trạng này, trách nhiệm thuộc về những quan chức đầu ngành của Bộ VH-TT&DL. Song có vẻ như cán bộ ngành văn hóa còn bận bịu với việc đo đếm những khoảng hở trong trang phục của nghệ sĩ mà không có thời gian để làm hoạch định và thực thi những chính sách cho đúng tầm của một quốc gia có bề dày lịch sử như ở nước ta. Khi nào tầm định hướng xa hơn cái thước may, lúc đó mới hy vọng có những chiến lược phát triển văn hóa, nâng cao dân trí một cách đúng đắn.

Giật mình những góc tối của các diễn đàn internet Việt

Từ khi internet tại Việt Nam trở nên phổ biến, các diễn đàn đã trở thành một trong những nơi quy tụ hàng triệu thành viên, hàng triệu người sử dụng mạng toàn cầu tại nước ta. Thông qua các diễn đàn này, cộng đồng sử dụng internet đã tìm thấy không ít những câu trả lời cho những thắc mắc chưa được giải quyết về nhiều vấn đề, hay đơn giản hơn chỉ là tìm thấy cho mình một cộng đồng có cùng sở thích để trao đổi những vấn đề có liên quan.

Thế nhưng, trong những cộng đồng tưởng chừng như lớn mạnh ấy, vẫn tồn tại đâu đó những góc tối, những “trào lưu” tạo ra không ít những khó chịu cho những người sử dụng internet nói chung, cũng như những thành viên diễn đàn nói riêng. Điều đáng nói ở đây, là những mặt tối mà GenK chuẩn bị “phơi bày” ra đây lại được không ít thành viên hưởng ứng một cách nhiệt tình mà không hay biết rằng hành động của mình đã gây ảnh hưởng đến danh tiếng của cả một cộng đồng, và ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều người khác.


Hãy bắt đầu với cộng đồng công nghệ được mệnh danh là diễn đàn công nghệ lớn nhất Việt Nam, diễn đàn vOz. Khởi đầu là nơi dành cho cộng đồng overclock máy tính tại Việt Nam (VOZ – Vietnam Overclocking Zone), dần dần vOz đã trở thành nơi những chủ đề về công nghệ được bàn luận sôi nổi nhất, từ máy tính, điện thoại đến nghe nhìn. Đáp ứng nhu cầu của các thành viên, ban quản trị diễn đàn mở ra box Chuyện trò linh tinh để tạo ra nơi các thành viên có thể trao đổi những chuyện không liên quan đến công nghệ, hay đơn giản hơn là nơi… tán chuyện.

Ném gạch level: “Bầy đàn”

Nếu chỉ là nơi để “tán phét” đơn thuần, thì chắc chắn f17 sẽ không thể nào có mặt một cách vinh dự trong bài viết này. Lâu dần, cộng đồng f17 đã hình thành nên một thói quen không lấy gì làm hay ho: Hùa nhau ném ‘gạch’ bất kỳ ai có ý kiến trái ngược hay không làm vừa lòng số đông, bất kể ý kiến này là đúng hay sai. Dần dà, “văn hóa ném gạch” đã được các thành viên box chuyện trò linh tinh đem sang cả những mạng xã hội như Facebook, nơi tồn tại không ít các fanpage có liên quan đến vOz và f17 nói riêng.


Chúng ta sẽ bỏ qua những trường hợp cộng đồng f17 “tập trung” trả đũa một ý kiến nào đó mang phong cách “trẻ trâu”, hay có những tư tưởng trái với đạo đức nói chung. Chẳng hạn cộng đồng đã không ít lần xôn xao vì những đoạn status có nội dung không mấy hay ho về những bậc sinh thành của những cô bé cậu bé tuổi teen tập tành sử dụng Facebook mỗi khi có chuyện gì họ không vừa lòng cha mẹ, và đôi khi, thành viên f17 cũng có mặt tại đó để “ném gạch” status kia. Thế nhưng cũng đã có không ít những người lên tiếng bày tỏ thái độ bất bình trước cách ứng xử “bầy đàn” của một bộ phận cư dân mạng tự xưng là “member f17”. Kết quả là khi những người này phát hiện ra, thì status mang nội dung “động chạm” đến “họ” sẽ tràn ngập những comment không lấy gì làm văn minh, nếu không muốn nói là quá tục tĩu.

Và khi nói đến từ “bầy đàn”, GenK sử dụng cụm từ này đúng theo nghĩa đen của nó. Có không ít người chưa rõ đầu cua tai nheo của câu chuyện, cũng đã không ngần ngại tham gia “góp gạch”. Xin được nhắc lại, thực trạng này hoàn toàn không phải thực trạng chung của toàn bộ vOz nói chung hay f17 nói riêng, mà chỉ tồn tại ở một bộ phận người sử dụng internet trẻ.


Thực trạng này đã “phát triển” tới mức các điều hành viên diễn đàn vOz đã phải thông báo rằng, mọi vấn đề phát sinh trên Facebook hay bất kỳ trang web nào khác vOz đều không thuộc quyền quản lý của diễn đàn này, và những “cư dân mạng” kia hoàn toàn không đại diện cho diễn đàn công nghệ vOz. Thế nhưng “con sâu làm rầu nồi canh”, hành động của một số người đã khiến không ít người sử dụng internet khác có cái nhìn không mấy thiện cảm về không chỉ riêng lẻ box chuyện trò linh tinh, mà còn cả diễn đàn vOz.

Một mảng tối khác, phong trào ghép ảnh một số nhân vật bằng Photoshop cũng đã khiến không ít người phải điêu đứng. Tuy nhiên GenK trước đây đã có một bài phân tích tình trạng này và hậu quả có thể phát sinh, vì vậy trong bài viết này sẽ không đề cập cụ thể.

Vô tư bàn luận chuyện phòng the

Chuyển sang một diễn đàn khác, webtretho. Được thành lập vào tháng 9 năm 2002 với mục đích tạo ra một cộng đồng nơi các ông bố bà mẹ có thể chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc những đứa con của mình. Mục đích rất thiết thực, cũng không khác so với mục đích chung của vOz. Thế nhưng trong nhiều năm, một số box như giới tính (nay đã không còn tồn tại) hay tâm sự lại là nơi các “mẹ” chia sẻ không ít chủ đề với nội dung khá phản cảm, vừa không phù hợp với thuần phong mỹ tục.

Phần lớn những chủ đề này đều xoay quanh câu chuyện phòng the, câu chuyện mà không ít người Việt Nam, mang tư tưởng phương Đông vẫn còn không khỏi dè dặt khi đề cập. Thế nhưng một số người, GenK tạm gọi là những ông bố, bà mẹ trẻ vẫn vô tư bàn luận những điều chỉ xuất hiện ở những trang web khiêu dâm, hay những câu chuyện 18+ vô cùng dung tục.


Nhiều người đã từng nói đùa rằng, vào những box như thế này của webtretho, người dùng internet cứ như lạc vào l****.us, một diễn đàn chuyên về những nội dung khiêu dâm rất nổi tiếng. Câu nói đùa này hoàn toàn có căn cứ.

Trên đây mới chỉ là hai ví dụ tiêu biểu của những góc tối trong những diễn đàn tại Việt Nam. Vẫn còn rất nhiều những “góc tối” khác mà GenK chưa có cơ hội khai thác, ví dụ như xa…ong, một diễn đàn tập hợp không ít người có thú vui khá bệnh hoạn là dùng máy ảnh và săn lùng những bức ảnh chụp những xác người chết không còn nguyên vẹn, rồi tự coi đó là “nghệ thuật”.

Tạm kết


Tổng kết lại, những hành động không đẹp của những thành viên nhiều diễn đàn chung quy cũng chỉ là một phần nhỏ trong số hàng triệu cư dân mạng đang hàng ngày hàng giờ truy cập internet. Cũng như với đời sống thường ngày, có lẽ ngay cả cuộc sống ảo cũng sẽ cần tới những “luật bất thành văn”, tác động vào ý thức người sử dụng internet, để góp phần tạo ra một môi trường mạng văn minh hơn.

Xem show ở Việt Nam đắt hay rẻ?
Nếu hay thì bao nhiêu cũng là “rẻ”, còn nếu dở thì có bán rẻ, hay cho không cũng là “đắt”. Chưa kể đã dở lại còn được bán với giá trung bình là 50USD thì quá đắt.

Thỉnh thoảng vẫn thấy rộ lên tranh luận rằng giá vé xem show ở Việt Nam đắt hay rẻ. Theo tôi, để nói được chuyện đắt rẻ (trong tương quan giữa thị trường Việt Nam và thị trường khu vực, thế giới), chúng ta cần có những phân tích dựa trên những trải nghiệm thực tế để mọi ý kiến tranh luận không trở thành vô bổ và quan trọng là để cho khán giả hiểu được rằng những gì họ bỏ ra có "đáng đồng tiền bát gạo" hay không.

Cứ vào www.ticketsnow.com thì biết!


Đầu tiên, chúng ta (một số ít) đã từng có may mắn được đi ra nước ngoài xem những show diễn nổi tiếng thế giới thường có xu hướng so sánh trực diện về giá vé giữa hai thị trường. Giá vé xem một show ca nhạc ở ta hiện nay thường dao động trong khoảng từ 5 trăm ngàn đến 2 triệu đồng. Như vậy, bình quân là khoảng 1 triệu, tương đương với gần 50USD/vé. Trong khi đó, ở nước ngoài, để mua được vé ở mức thấp nhất (không dưới 50USD) của các show (chủ yếu là nhạc kịch) hàng ngày như Cirque Du Solei, Broadway hoặc West End, bạn phải xếp hàng rất dài (gần như trong tuyệt vọng) thì may ra mới mua được. Với giá vé đó, bạn chỉ nhìn thấy được một phần của sân khấu do vị trí không thể xấu hơn. Và đấy mới chỉ là vé xem nhạc kịch và kịch.

Tiếp đến là vé xem live concert, hay chúng ta vẫn có thói quen gọi là show ca nhạc (cần lưu ý live concert khác, nếu không nói là rất khác, với các festival âm nhạc kéo dài hàng tuần, thu hút tới hàng trăm nghìn lượt người với giá vé rẻ gần như cho không của các nhà tổ chức sự kiện). Để đỡ mất thời gian tranh luận, bạn có thể tham khảo giá vé của các show "khủng" lẫn show bình thường (của các nghệ sĩ mới nổi, các festival âm nhạc) tại địa chỉ này: www.ticketsnow.com. Ở đó, bạn sẽ thấy gần như không có mức giá 50USD cho những show ca nhạc.

Vậy thì giá vé 2 triệu đồng (mức cao nhất) ở ta là đắt hay rẻ? Nếu so sánh theo trục ngang các thông số về: đẳng cấp nghệ sĩ, cách thức tổ chức, sự đầu tư cho một show diễn… thì tôi nghĩ khán giả đã có được câu trả lời. Với một show diễn có tới 4 hoặc 5 nghệ sĩ hàng đầu, được tổ chức công phu cẩn trọng bởi những nhà sản xuất uy tín mà giá vé chỉ trung bình 50USD thì "đắt" hay "rẻ" khán giả chắc chắn đã thấy rõ.

Cần nói thêm sở dĩ có chuyện phải phân phối vé qua hệ thống đại lý thay vì phân phối trực tiếp là vì những lý do sau: Việc phân phối vé cũng cần có chuyên môn riêng, không đơn giản cứ cầm vé đi bán mà được. Các đại lý bán vé (ở Việt Nam) thường có nguồn người xem dồi dào do họ có một nguồn cung data – thông tin cá nhân khách hàng rất lớn mà họ mua được từ những "chợ đen" chuyên bán các thông tin này. Đa phần các đại lý nhận bán vé và lấy phần trăm hoa hồng, rồi sau đó phân phối lại cho các kênh mà họ có, rồi từ các kênh này (bao gồm cả phe vé), nên giá vé nhiều lúc bị đẩy lên (tùy theo độ "hot" của chương trình) và điều này nằm ngoài tầm kiểm soát của nhà sản xuất. Tuy vậy, nhìn trên toàn cục, việc bán vé qua đại lý là một việc làm văn minh, thay vì để nhà sản xuất đứng ra ôm đồm như trước đây. Bởi số tiền thu được (tùy theo sự thương lượng với đại lý thường rơi vào khoảng 20% tiền hoa hồng trên một đầu vé) sẽ là một khoản đảm bảo cho nhà sản xuất trong việc thu hồi lại vốn đầu tư.

Ăn thua là ở chất lượng

Gần đây, sau sự bão hòa của các show ca nhạc có hiệu ứng minh họa (quen gọi là ca nhạc tạp kỹ), nhiều nhà sản xuất đang tận dụng tối đa khái niệm “một show diễn âm nhạc đích thực” để lập lờ giữa một show đề cao sự tối giản và một show đơn giản đến sơ sài: không biên tập âm nhạc; âm thanh, ánh sáng ở mức trung bình; hòa âm phối khí không hề được đầu tư làm mới mà chép lại y chang bản cũ; nghệ sĩ sắp hàng ra hát vài bài rồi đi vào… Trong trường hợp này, giá vé là 5USD hay 50USD, khán giả có lẽ cũng đã có câu trả lời cho mình là “đắt” hay “rẻ”.
Bên cạnh đó, việc bội thực cơ hội được tiếp xúc với sao (đặc biệt là sao thị trường) thông qua sự nở rộ của các chương trình truyền hình trực tiếp cũng như hàng loạt event được tổ chức miễn phí cũng được coi là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng các show ca nhạc đìu hiu, khán giả “lười” trả tiền để thưởng thức nghệ thuật. Nhận định này theo tôi chỉ đúng phần nào. Quan trọng là nhiều người (có lẽ cả một thế hệ) ít có thói quen ra ngoài thưởng thức văn hóa. Tuy nhiên cần nói rằng, truyền hình, và các sự kiện của các nhãn hàng đều có sứ mệnh riêng của họ. Chúng ta không thể lấy đó ra làm lý do. Cũng cần nhìn vào những show diễn cháy vé trong thời gian gần đây như một lý giải rõ ràng rằng các nhà sản xuất chương trình cần có những hoạch định của riêng mình để tìm ra được đúng điều mà khán giả cần. Để từ đó tạo ra được nguồn cung phù hợp cho thị trường, thay vì tìm những lý do đại loại như “giá mà không có ruồi thì chúng ta sẽ tạo ra được những tác phẩm bất hủ” như trong truyện trào phúng của Azit Nexin.

Cuối cùng, để xác định giá vé “đắt” hay “rẻ” còn phụ thuộc vào mặt bằng kinh tế (thu nhập bình quân trên đầu người), độ lớn của từng thị trường... Ngay cả ở Mỹ, Anh, hay Pháp có những người (thực ra là rất nhiều) sống gần nửa cuộc đời nhưng chưa bao giờ đi xem Cirque Du Solei, West End hay Broadway. Vì đối với họ, việc bỏ ra số tiền lớn để thưởng thức văn hóa nghệ thuật là một điều gì đó quá xa xỉ. Rồi khi hỏi họ xem gì thì họ sẽ trả lời là ở nhà xem truyền hình, hoặc chờ ngày bảo tàng hay các gallery nghệ thuật mở cửa miễn phí để cập nhật văn hóa cho riêng mình.

Nhưng cũng có rất nhiều đối tượng có thể thường xuyên bỏ ra nhiều tiền để thưởng thức nghệ thuật. Họ thậm chí trả rất nhiều tiền để sở hữu các sản phẩm mang nhiều giá trị văn hóa tinh thần (từ những bộ sưu tập đồ gốm, đồ bạc, tranh, bảo tàng, đóng góp tài chính duy trì các nhà hát opera...) để có thể duy trì lại cho đời sau, chứ không chỉ dừng lại ở việc… mua vé xem ca nhạc.


Một cách công bằng nhất, từ góc độ một người... không quá thường xuyên bỏ tiền ra đi xem ca nhạc (lý do chính vì không có thời gian) như tôi thì giá vé xem ca nhạc (những chương trình tử tế, của những nhà sản xuất tử tế) ở Việt Nam không phải là cao. Chúng ta đang may mắn ở trong một thị trường đang trên đà phát triển, với nhiều nghệ sĩ chất lượng xuất hiện từ các chương trình truyền hình âm nhạc thực tế miễn phí, có tâm huyết với nghề (xin đừng nhìn vào việc họ chạy show nhiều để đánh giá sai về chất lượng nghệ thuật họ có thể mang tới). Chỉ cần có những nhà sản xuất đủ uy tín, chắc chắn các nghệ sĩ cũng sẽ nghiêm túc với công việc họ được trả tiền để làm. Điều quan trọng quyết định việc “đắt” hay “rẻ” chắc chắn không nằm ở giá vé mà ở chính chất lượng của chương trình. Ai đó đã nói nếu hay thì bao nhiêu cũng là “rẻ”, còn nếu dở thì có bán rẻ, hay cho không cũng là “đắt”. Chưa kể đã dở lại còn được bán với giá trung bình là 50USD thì quá đắt, cho dù với cả những khán giả có điều kiện, chứ chưa kể những khán giả trung bình và nghèo - đối tượng vẫn luôn phải chắt bóp để hi vọng có được cơ hội thưởng thức tài năng của những nghệ sĩ mà mình yêu quý trên sân khấu ca nhạc.

Đạo diễn Việt Tú
Theo Đẹp

Hồi tôi học cấp 3, tôi và Khôi hay nói với nhau rằng “Tụi mình sinh vào cái năm 1991 là cái năm toàn những chuyện gì đâu, bởi vậy cái thế hệ tụi mình mới ra như thế này…”

Thật vậy, cái năm 1991 ấy xảy ra bao sự kiện lớn:

Liên Xô sụp đổ, hệ thống XHCN tan rã, Chiến tranh Lạnh kết thúc

Chiến tranh vùng Vịnh lên đến đỉnh điểm ác liệt và chấm dứt

Nước Đức hoàn toàn thống nhất

Việt Nam và Trung Quốc bình thường hóa quan hệ với nhau kể từ chiến tranh 1979

Aung San Suu Kyi, nhà hoạt động người Myanmar thắng giải Nobel Hòa Bình

Hai miền Triều Tiên cùng trở thành thành viên LHQ

Liên bang Nam Tư tan rã

Đại hội VII của Đảng Cộng sản Việt Nam, đưa ra Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH

Việt Nam và Mỹ bắt đầu tiến trình bình thường hóa quan hệ khi Văn phòng MIA của Mỹ chính thức đi vào hoạt động tại Hà Nội. Đây là cơ quan chính thức đầu tiên của Chính phủ Mỹ hoạt động thường trú tại Việt Nam từ năm 1975

…

Có lẽ sinh ra trong một năm đầy biến động như vậy, thế hệ 1991 cũng đầy biến động không kém.

Những người sinh năm 1991 chúng tôi là thế hệ đầu của cải cách, đổi mới. Một thế hệ hiếm hoi được học hết cấp 1 bằng chương trình sách giáo khoa cũ chỉnh lí năm 1995 “giảm tải” dần (từ mà cô Nhàn chủ nhiệm lớp 5 dùng khi đó), sau đó từ cấp 2 học hoàn toàn bằng một bộ SGK mới nặng hơn và màu mè hơn. 1991 lúc nào cũng là những người đầu tiên được học sách mới, được các bác hói đầu mang ra thử nghiệm và hứng bao nhiêu lỗi từ cái chương trình mới này. Thế hệ của chúng tôi, một thế hệ chuột bạch của nền giáo dục Việt Nam, một thế hệ không bao giờ dùng lại được SGK cũ của các anh chị đi trước, một thế hệ đã từng biết chơi đùa rất thoải mái sau giờ học hồi nhỏ khi học thêm học bớt chưa đại trà và cắm đầu học thêm lúc lớn khi cả xã hội chạy đua.

Thế hệ sinh năm 1991 (và cả 1990 và 1992) là những người sinh ra và lớn lên trong bối cảnh Việt Nam chập chững hội nhập và mở cửa với thế giới, chứng kiến Việt Nam tiếp nhận ồ ạt ảnh hưởng văn hóa nước ngoài trong khi loay hoay với truyền thống. Khó có một lứa thanh niên nào khác ngoài những người đầu thập niên 1990 có thể vừa nghe nhạc Trịnh hay nhạc Phạm Duy một cách mùi mẫn, vừa có thể chết dí theo những bài K-pop sôi động.

Thế hệ 1991 này, lúc này vẫn có thể ngồi cày game online hay xem Starworld bình thường mà không quên cách chơi dích hình hay ngồi xem Những bông hoa nhỏ. Ở giữa một giai đoạn chuyển tiếp văn hóa, 1991 vừa biết thế nào là banh đũa, là bắn bi, là truyện Cô tiên xanh, là game 4 nút – điều mà thế hệ 1993 trở đi và thế hệ Y (sinh sau 2000) ngày càng không biết vừa biết thế nào là điên cuồng cùng K-pop, nghe Lady Gaga, chơi DotA, xem High School Musical – điều mà thế hệ từ 1990 trở về trước hầu như khó tiếp nhận được. Thế hệ 1991 chúng tôi, một thế hệ đứng giữa những sự thay đổi.

Sinh ra và lớn lên vào thời điểm ấy, những người sinh 1991 đủ để nhận thức được cái thời mà điện thoại bàn vài nhà mới có một máy, muốn nghe gọi phải nhờ nhà hàng xóm cho tới thời nay khi mà mỗi người 1-2 cái điện thoại di động trong người; 1991 lớn lên vừa đủ để thấy được máy vi tính để bàn từ chỗ là một gia tài mơ ước trở thành cái laptop mà hầu như đứa nào cũng phải có; 1991 cầm đồng tiền đủ để hiểu sự tăng giá của cuốn truyện Đôrêmon từ 5.500đ vào năm 1998 lên 19.500đ 15 năm sau.

Cái thế hệ 1991 này, khi còn hoa niên viết nhật ký chuyền tay, tập tành đọc truyện dài Nguyễn Nhật Ánh nhưng vẫn đi thuê Nữ hoàng Ai Cập và sau đó chuyển dần sang đọc Rừng Nauy hoặc Oxford yêu thương. Họ có thể có trên kệ sách của mình bộ truyện Shin – Cậu bé bút chì kinh điển xếp lẫn lộn với tập thơ Nguyễn Phong Việt bên cạnh Eat, Pray, Love. Cái thế hệ 1991 này, đã từng dành dụm 2,3k để mua thẻ đánh bát trong những quán game thẻ bây giờ lại ung dung ngồi laptop vừa mở Mương 14 vừa đọc phân tích trên Tuần Việt Nam. Chúng tôi có thể ngồi hàng giờ để tám chuyện showbiz, nói xem Bịa Bơ (Justin Bieber) đẹp trai như thế nào nhưng cũng có thể ngồi hàng giờ bàn xem đồng chí X tốt xấu ra sao.

Chúng tôi, có thể xem Pavel là tấm gương nhưng cũng có thể xem Suju là thần tượng.1991 chúng tôi đã từng biết một cái nắm tay to tát và ngại ngùng đến chừng nào khi còn học trung học nhưng bây giờ cũng đủ trải đời để biết chấp nhận chuyện quan hệ trước hôn nhân là bình thường. 1991 lớn lên trong cái giai đoạn khi xã hội Việt Nam bị mở tung, những giá trị xưa cũ chưa kịp ăn sâu đã tiếp nhận và xung đột với những giá trị mới, họ không thuộc về một thế giới 8x có phần ổn định hay một thế giới 9x quá năng động.

Họ đứng hai chân giữa hai thế giới này.1991 có thể là một thế hệ đầy bất an, nhưng họ cũng dễ dàng cân bằng.

Chẳng hiểu tại sao, từ khi tôi đi học, môi trường của những tập thể người 1991 xung quanh tôi thường ổn định. Không có một sự quá cực đoan thiên về một hướng, không có quá nhiều xung đột với những thế hệ khác, dù họ đa dạng nhưng hòa hợp. Như ở IR chẳng hạn, dù tập thể 1991 từng cá nhân có quá nhiều sự khác biệt, nhưng tổng thể cái tập thể ấy lại là tập thể bình yên và hòa hợp nhất.

Tôi nhớ năm đầu tiên vào ĐH, cô chủ nhiệm bảo khóa này có cái gì đó trầm, không sôi nổi và cũng không quá xuất sắc. 1991 cứ bình bình như thế. 1991, có cảm giác không có bất kì cá nhân nào quá nổi trội, một thế hệ gần như lặng lẽ, nhưng mỗi con người lại có những xung đột rất lớn.

Cái thế hệ 1991 này, tình yêu cũng đầy xung đột, đôi lứa cũng đầy nhưng FA cũng nhiều. Những người 1991 xung quanh tôi và ngay cả chính tôi, tình yêu chẳng bao giờ có sự ổn định khi những quan niệm tình yêu cũ và mới liên tục mâu thuẫn. Những kẻ sinh 1991, cứ loay hoay mãi trong cái mớ suy nghĩ về hạnh phúc.

Và cái thế hệ 1991 này, đa số năm nay đang đứng trước ngưỡng cửa vào đời, đang lo lắng và suy nghĩ rất nhiều về tương lai của mình, trăn trở về con đường mình sẽ đi, có lẽ là nhiều hơn hẳn những thế hệ trước. Một thế hệ mà theo tôi cảm nhận khi nói chuyện với rất nhiều bạn bè của mình là bất định và không chắc chắn về tương lai, thậm chí là cuộc sống.

Đó là cảm nhận của riêng tôi thôi, nhưng rõ ràng, thế hệ 91 (và cả 90 hay 92) là một thế hệ không bình thường, trưởng thành trong một giai đoạn mà những giá trị đều bị đảo lộn.

Nhưng tôi tin lời cô Hồng, vì cô nói rằng thế hệ trưởng thành trong giai đoạn xã hội đầy biến động như thế này càng về sau sẽ dễ dàng cân bằng được trong cuộc sống.

1991 có lẽ là một thế hệ đầy rắc rối, một thế hệ một phần nào đó mất phương hướng và không ổn định. Sinh năm 1991 là phức tạp và đặc biệt, đúng không?

Một thế hệ đầy hoài nghi, nhưng cũng lắm mơ mộng.

Từ Facebook Giang Phạm